گچبری کلاسیک در بسیاری از آثار تاریخی دنیا دیده میشود. اما این نوع گچبری در بعضی از آثار و بناهای تاریخی بیشتر به چشم میآیند. از نمونه های گچبری کلاسیک میتوانیم به بناهایی مانند میدان سنپیتر واقع در واتیکان، کلیسای سنتچارلز در وین و موارد دیگر اشاره کنیم. البته کاخ ورسای بدون شک بهترین نوع گچبری دوران باروک و کلاسیک را دارا است. به گونهای که معمار بزرگی مانند هلن گاردنر این کاخ را به عنوان نماد قدرت مطلق نامیده است.
تاثیر معماری بر گچبری کلاسیک
بدون شک یکی از تاثیرگذارترین هنرها هنر معماری است. معماری تاثیر زیادی به روی هنرهای دنیا گذاشته است. گچبری کلاسیک از سالهای بسیار دور وارد معماری جهان شد. با تغییر دورههای معماری در گچبری هم تغییراتی ایجاد شد. به عبارت دیگر هنر گچبری همیشه از دیرباز تا به الان خود را با معماری هماهنگ کرده است. مثلا تضادهای موجود در معماری باروک در گچبری آن زمان هم به چشم میآید.
ویژگیهای معماری باروک به صورت برجی در مرکز و گنبدی دارای برجستهکاری و گچبریهای زیاد و نقاشیهای پر شکوه است. نقشهی معماری در این دوره بسیار پر پیچ و خم بوده و حس پویایی خاصی دارد. تکرار فضاها در قسمتهای متفاوت و درهم بودن پلان از ویزگیهای معماری این دوره است. همهی این ویژگیها در گچبری کلاسیک دورهی باروک به چشم میآید. گچبری دوران باروک در بسیاری از موارد دارای طراحی شلوغ و باشکوه بوده و به عنوان طرحی سه بعدی بسیار زیبا است. معماری خارجی این دوره هم بسیار شلوغ و دارای طرحهای سه بعدی میباشد. یکی از نمونه بناهای باشکوه در دوره باروک که دارای معماری و گچبری کلاسیک خاصی است،کاخ ورسای است. در ادامه این مقاله به بررسی گچبری این کاخ میپردازیم.
گچبری کلاسیک در کاخ ورسای فرانسه
معماری کاخ ورسای مربوط به دورهی باروک است. کلمه باروک از زبان اسپانیایی وارد زبان فرانسه شده است. این کلمه به معنای مروارید غیر غلتان است که آن را به معنای عجیب،نامنظم و بی قاعده هم میشناسند. همهی ویژگیهای معماری اعم از گچبری در این دوره از هیچ قاعدهای پیروی نکرده و بسیار باشکوه اجرا شده است. هنرمندان در این دوره افراط را به خوبی در آثار خود به نمایش گذاشتهاند. گچبری کلاسیک با سبک باروک بسیار مجلل در این کاخ وجود دارد. کاخ ورسای یکی از مهمترین بناهای این دوره است که در فرانسه ساخته شده است. در کاخ ورسای احساس ذهنی بیانتها در باغها و جزئیات حس میشود. در گچبری دوران باروک جزئیات زیادی وجود دارد که این جزئیات دارای رنگهایی خاص است. مهمترین جنبه در گچبری این ساختمان نمایشی بودن و تجمل آن است. این گچبری بعضی از داستانهای موجود در تاریخ را با تمام شکوه به نمایش گذاشته است. البته بعضی از قسمتهای گچبری در کاخ ورسای اثراتی خیالی و پر شور و حال بوده اثراتی مثل فریب چشم که بسیاری از نکتههای معماری به بازی میگیرند. گچبری کلاسیک به طور کلی باشکوه و با استفاده از رنگ ساخته میشود. اما گچبری با سبک باروک به طور خاصی دارای نورپردازی، رنگ های شدید مانند قرمز و طلایی و طرحهای پر جزئیات است. بعضی از گچبریهای این کاخ به صورت نیمه تمام هستند. این نشانهای از بی قیدی در دوره باروک است. بدون شک گچبری هنری تمام عیار در تمام دورهها است. اما نوع گچبری در دوره باروک به کونهای است که هر بینندهای در اثر آن همه شکوه،جزئیات و رنگهای درخشان به وجد میآید.
همه چیز درباره کاخ ورسای
علاوه بر گچبری کلاسیک با سبک باروک در این کاخ موارد دیگری هم وجود دارد که این کاخ را به یک شاهکار معماری تبدیل میکند. کاخ ورسای فرانسه دارای اتاقها و باغهایی باشکوه و بسیار بزرگ است. این کاخ در سال 1623 میلادی ساخته شده است. از قسمتهای مهم این کاخ میتوان به اتاق سلطنتی،سالن آیینهها و سالن ونوس اشاره کنیم. همهی جزئیات در این کاخ به صورت بینظیری اجرا شده است. از پلان پیچیده تا مبلمان و مجسمه های این مکان همگی زیبایی خاصی دارند. این کاخ با سبک باروک خود نشاندهندهی اوج شکوه است و نقش بسزایی در انقلاب فرانسه داشته است. در قسمت معبد عشق که پادشاه لویی دستور ساخت آن را داده است،ستونهای زیادی وجود دارد. این ستونها را با گچبری کلاسیک زینت بخشیدهاند. این کاخ دارای انواع اتاقها و درهای مخفی است که ورسای را به یک مکان مرموز تبدیل کرده است. کاخ ورسای در حدی بزرگ بود که میتوانست به طور همزمان 5000 مهمان را پذیرایی کند. در کاخ ورسای همه چیز در حد بینهایت و ابدیت است. هر موضوع و فضایی در این کاخ این ویژگی را دارد. گچبری با سبک باروک آن هم دارای نقوش با جزئیات فراوان،طرحهایی با گوشههای تیز و رنگهای زیاد است. همهی نکات باروک به صورت برجستهای در این کاخ وجود دارد. سطح این کاخ را با مرمر گرانبهایی پوشانده بودند. مرمر موجود در کف با گچبری کلاسیک موجود در سقف و نقاشیهای روی دیوار ترکیبی پر از ابهت و شکوه ایجاد کرده است. البته مرمرها با وجود زیبایی و شکوهی که داشتند،در فصل زمستان بسیار سرد شده و راه رفتن به روی آن برای ساکنین عذاب آور شده بود. به همین دلیل در سراسر این کاخ شومینههایی تعبیه دیدند. این شومینهها نقش بزرگی در این کاخ داشتند و با گچبری زیبایی و در بعضی قسمتها با رنگ طلایی تزیین شدهاند.
نقش گچبری کلاسیک در معماری حال حاضر
گچبری کلاسیک در هنر مدرن هم طرفداران خاص خود را دارد. در دنیای مدرن ما گچبری چهرهی دیگری به خود گرفت. این هنر در هر دوره به شکلی خاص خود را نشان داده است. امروزه هم گچبری از جمله تزیینات مورد پسند انسانها میباشد. این هنر زیبا به صورت گسترده در معماری معاصر استفاده شده است.
این هنر امروزه بیشتر در سقف،ستون،سر در ورودی و دیوارها استفاده میشود. همچنین راهروها و راهپلهها از جمله فضاهایی هستند که از این نوع گچبری در آنها استفاده میشود. گچبری کلاسیک بیشتر با رنگ طلایی استفاده میشود. که البته بهتر است که تمامی گچبریها را به این درنیاورید و فقط جزئیات کمی را با طلایی رنگ کنید. ترکیب دو رنگ طلایی و سفید حس کلاسیک را در فضای شما القا میکنند. در خانههای مسکونی با سبک کلاسیک برای تقسیم بندی فضاها هم از گچبری استفاده میشود. به صورتهای مختلفی میتوانید این نوع گچبری را اجرا کنید. انتخاب شیوهی اجرای گچبری را به افراد متخصص در این زمینه بسپارید.
و در آخر باید گفت که هر هنری مخصوصا گچبری کلاسیک در دوران باروک که با تمام دقت و ذوق هنرمند اجرا شده است،شایستهی توجه است. نوع معماری و گچبری در کاخ باروک این کاخ را به یک اثر هنری غیر قابل انکار تبدیل کرده است. درست است که شاهکارهایی مانند کاخ ورسای در معماری تکرار نخواهند شد اما نکتهی مهم حفظ هنر و درک معماری از این دسته از بناها است.
